Cùng đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp tại huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên. Sử dụng đất nông nghiệp có vai trò rất quan trọng trong việc tạo ra sản phẩm nông nghiệp. Những năm gần đây, việc dùng đất nông nghiệp của tỉnh Hưng yên đã có sự chuyển đổi rất mạnh mẽ theo hướng hiệu quả. Mục tiêu nghiên cứu là chỉ ra được những kiểu sử dụng đất hiệu quả làm cơ sở cho định hướng dùng đất trong tương lai của địa phương.
Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Hưng Yên
Huyện Ân Thi nằm ở vị trí phía Đông của tỉnh Hưng Yên với những điều kiện tự nhiên như là vị trí địa lý, đất đai thuận tiện cho phát triển nông nghiệp. Hiện nay, sản xuất nông nghiệp vẫn đang là ngành quan trọng, chiếm tỷ trọng cao (chiếm khoảng 33,8%), là nguồn thu chính của người dân địa phương. Diện tích trồng lúa trong những năm gần đây đang có hướng giảm dần, diện tích một số kiểu dùng đất trồng cây ăn quả, nuôi cá, rau màu đang tăng cao. Nhiều xã đã chuyển đổi từ đất chuyên lúa sang để nuôi trồng thuỷ sản kết hợp cùng với trồng cây ăn quả. Từ đây tạo ra nhiều sản phẩm hàng hoá để góp phần hình thành một nền kinh tế hàng hóa đa dạng tại huyện. Từ thực tế trên, mục tiêu là đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp có hiệu quả cao về mặt kinh tế, xã hội và môi trường, trên cơ sở đấy đề xuất dùng đất nông nghiệp hiệu quả trên địa bàn huyện. Tuy nhiên, hiệu quả còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố dẫn tới có sự thay đổi theo thời gian, nhu cầu thị trường… Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa cao trong việc dùng đất nông nghiệp theo hướng hiệu quả tại vùng nghiên cứu và những vùng nông nghiệp khác.
Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp
Chỉ tiêu hiệu quả về kinh tế – Giá trị sản xuất (GTSX)
Đây là toàn bộ giá trị sản phẩm vật chất dịch vụ được tạo ra trong một thời gian sản xuất trên một đơn vị diện tích. GTSX = Sản lượng của sản phẩm x Giá thành của sản phẩm.
Chi phí trung gian (CPTG) chính là toàn bộ các khoản chi phí vật chất bằng tiền mà chủ hộ đã bỏ ra thuê và mua những yếu tố đầu vào và dịch vụ dùng trong quá trình sản xuất.
Giá trị gia tăng (GTGT) chính là hiệu số của giá trị sản xuất với chi phí trung gian.
Hiệu quả đồng vốn (HQĐV) được tính dựa vào GTGT/TPTG
Chỉ tiêu hiệu quả xã hội
Để đánh giá hiệu quả xã hội của những loại hình dùng đất căn cứ vào 1 số chỉ tiêu như là khả năng thu hút lao động , giải quyết việc làm để đảm bảo thu nhập thường xuyên cho mọi nông dân (Giá trị ngày công lao động được tính bằng giá trị gia tăng/tổng số công lao động).
Chỉ tiêu hiệu quả môi trường
Trong nghiên cứu này chỉ xem xét để đánh giá hiệu quả môi trường của từng kiểu dùng đất dựa trên việc cho điểm của 2 tiêu chí là: mức độ sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật trong việc canh tác. Các tiêu chí đưa ra dựa trên khả năng ảnh hưởng của hiện tại và lâu dài đối với môi trường trong thời gian dùng đất.
Mức độ phân cấp chỉ tiêu đánh giá được căn cứ vào kết quả thực tế của các hộ dùng đất nông nghiệp với 3 cấp: Cao, thấp và trung bình, tương thích với mức điểm 3, 2, và 1
Đánh giá hiệu quả chung của các kiểu sử dụng đất
Mức phân cấp tổng hợp dựa trên cơ sở tổng hợp của ba nhóm tiêu chí kinh tế, xã hội và môi trường. Phần khoảng được chia tương đối đồng đều giữa 3 khoảng như sau: LUT đạt hiệu quả cao có điểm 15 tới 21 điểm. LUT đạt hiệu quả trung bình có số điểm 7 tới 14 điểm. LUT đạt hiệu quả thấp có số điểm < 7 điểm
Đánh giá hiệu quả của các kiểu sử dụng đất nông nghiệp huyện Ân Thi
* Tiểu vùng 1: Trong tiểu vùng này có tất cả 14 hình thức dùng đất cho hiệu quả kinh tế khác nhau. Những kiểu dùng đất luân canh với cây rau màu như 2 lúa cùng bí xanh, bắp cải; cà chua cùng rau, cây ăn quả và cá cho đạt hiệu quả kinh tế cao hơn so với những kiểu sử dụng đất khác.
* Tiểu vùng 2: Đây là vùng đất bị trũng, đất đai chất lượng thấp hơn tiểu vùng 1. Kết quả cho thấy được có 8 kiểu dùng đất, trong đấy cao nhất vẫn là nuôi cá và 2 lúa cùng với cà chua. Còn lại là các kiểu dùng đất chuyên lúa, lúa cùng ngô và ngô cùng đậu tương và cây ăn quả cho ra hiệu quả kinh tế thấp hơn.
Hiệu quả kinh tế được đánh giá tại thời điểm nghiên cứu, nó thay đổi phụ thuộc vào giá cả, nhu cầu của người dùng, vì vậy việc đánh giá này quan trọng khi có sự thay đổi về các yếu tố trên.
Tổng kết
Kết quả nghiên cứu cho thấy được toàn huyện đang có năm loại hình dùng đất với 17 kiểu sử dụng đất. Một số kiểu dùng đất cho hiệu quả cao, như là 2 lúa cùng bí xanh, 2 lúa cùng cà chua, chuyên rau màu và chuyên cá. Một số kiểu dùng đất cho hiệu quả kinh tế cao nhưng lại gây ảnh hưởng tới môi trường do sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón hóa học vượt quá ngưỡng khuyến cáo. Như vậy, kết quả đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp là cơ sở chính cho việc định hướng dùng đất nông nghiệp hiệu quả cao trong tương lai của địa phương.